Ethereum’u muhtemelen duymuşsunuzdur. Dünyadaki en çok kullanılan blok zincirlerinden biri olan Ethereum’u kullanarak otel odası rezervasyonu yapabilir, uçak bileti satın alabilir, Amazon ürünleri satın alabilir ve tabii ki Ethereum’u kullanarak NFT ticareti yapabilirsiniz. Peki Ethereum tam olarak nedir?
Ethereum, akıllı sözleşme işlevselliğine sahip, merkeziyetsiz, açık kaynaklı bir blok zincirdir. Ether, Ethereum’un kripto parasıdır ve bu blok zinciri, NFT’lerin alım, satım ve oluşturulması için en çok kullanılan platformdur.
Blok zinciri teknolojisi hala yeni olduğu için, dünyadaki en popüler blok zinciri hakkında konuşurken tartışılacak çok şey var. İşte Ethereum’un nasıl çalıştığı ve teknolojisi ile ne yapabileceğiniz hakkında bilmeniz gereken her şey.
Ethereum nedir?
Teknik olarak Ethereum, akıllı sözleşme işlevselliğine sahip, merkezi olmayan, açık kaynaklı bir blok zinciridir. Peki bunun anlamı nedir?
Merkezi olmayan, bir kuruluşun veya platformun, özellikle planlama ve karar alma ile ilgili faaliyetlerinin, merkezi bir kuruluştan uzakta gerçekleştirildiği süreci tanımlar. Ethereum’un durumunda bu, kararları yalnızca tek bir sunucunun değil, birden fazla bilgisayarın verdiği anlamına gelir. Bu bilgisayarlar daha çok blockchain dünyasında “nodes” olarak bilinir.
Merkezi bir sunucunun sorunu, eğer çökerse, o sunucuyu kullanan tüm platformların da çökmesidir. Ethereum gibi merkezi olmayan bir platformda, eğer bir sunucu çökerse, dünya çapında hala Ethereum ve platformlarının çalışmasına izin verecek çok sayıda node bulunmaktadır.
Açık Kaynak (Open Source), bir şeyin (bu durumda Ethereum’un) insanların değiştirebileceği ve paylaşabileceği anlamına gelir. Çünkü platform genel erişime açıktır.
Blockchain, bir platformda bulunan, dijital olarak dağıtılmış halka açık bir kayıt defteridir.
Akıllı Sözleşmeler (Smart Contracts), şartları kod satırlarına yazılan, kendi kendini yürüten sözleşmelerdir. Akıllı sözleşmeler genellikle kod kullanarak bir anlaşmanın yürütülmesini otomatikleştirerek aracıyı ortadan kaldırmak için kullanılır. Akıllı sözleşmelerin henüz yasal sözleşmeler olarak kabul edilmediğini belirtmek önemlidir.
Peki Ethereum, kullanıcı deneyimini geliştirmek için tüm bu farklı terimleri nasıl kullanıyor? Örneğin, Uber’i ele alalım.
Bir araca ihtiyacınız olduğunda Uber uygulamasını açarsınız, bir araç talebinde bulunursunuz ve ardından bir sürücü sizi alır. Yolculuğun tamamlanmasının ardından sürücüye ödeme yaparsınız, ardından sürücü, işlemi kolaylaştırmak için kazancının bir yüzdesini Uber’e öder.
Bu örnekte Uber üçüncü taraf olarak hareket ediyor ve bu şekilde ödeme alıyor. Ancak Uber akıllı sözleşme kullanırsa kodu kullanarak işlemi otomatik olarak kolaylaştırabilir. Böylece, aracıyı ortadan kaldırarak hem kullanıcı hem de Uber için para tasarrufu sağlar ve sürücünün daha fazla nakit para kazanmasını sağlar, herkes için daha verimli bir deneyim yaratır.
Bununla birlikte, Ethereum aslında dünya çapında merkezi olmayan uygulamaları (DApp’ler) çalıştırmak için kullanılan bir platformdur, pek çok kişinin yanlış bildiği gibi bir para birimi değildir. Ethereum’un hedeflerinden biri, interneti merkezi olmayan bir hale getirmek ve bu da gücü büyük tek bir varlıktan ziyade insanlara geri vermektir. Sonuç olarak Ethereum, insanların bir dizi merkezi olmayan bilgisayar aracılığıyla doğrudan bağlantı kurmasına olanak tanır.
Ethereum Nasıl Çalışır?
Ethereum, merkezi olmayan uygulamaları (DApps) çalıştıran akıllı sözleşmeler yazmak için Solidity adlı bir kodlama dili kullanır.
Gerçek hayatta bir sözleşme basitçe “eğer” ve “o zaman”ların anlaşmasıdır. Örneğin, eğer evimi kiralamak için ayda 1.500 dolar ödersem, o zaman ev sahibim evinde yaşama izni verir. Akıllı sözleşmeler Ethereum’da bu şekilde çalışır. Geliştiriciler programlarının koşullarını yazarlar, sonra Ethereum blockchain bunu yürütür. Ancak, akıllı sözleşmelerle her şeyi sizin için yaparlar.
Bu nedenle akıllı sözleşmeler, geliştiriciler tarafından yazılan şartlara göre otomatik olarak uygulanır, yönetilir, gerçekleştirilir ve ödeme yapılır. Ethereum’da kod kanundur. Bu, Ethereum ile ilgili bir sözleşmenin nihai otorite olduğu ve merkeziyetsiz otonom bir organizasyon (DAO) gibi bir şey uygulanmadığı sürece hiç kimsenin bir sözleşmeyi geçersiz kılma olanağına sahip olmadığı anlamına gelir.
Ethereum, her bir işlemi doğrulamak ve yürütmek için bir iş kanıtı (Proof of Work) fikir birliği mekanizması kullanır. PoW, nodelar tarafından çözülen ve blok zincirindeki yeni blokları doğrulamak için kullanılan karmaşık bir matematiksel denklemdir. Her ne kadar Ethereum’u bu kadar güvenli kılan şey bu mekanizma olsa da, bu tür denklemleri çözmek için bilgisayarlardan da çok fazla enerji alınması gerekiyor.
Ethereum blok zincirinin verimsizliği, birçok insanı Ethereum blok zincirinin gezegenimiz üzerindeki çevresel etkisi konusunda endişelendiriyor; ancak iyi olan şey, Ethereum’un daha güvenli ve enerji açısından çok daha verimli olan Proof of Stake (PoS) mekanizmasına yükseltme sürecinde olması.
Ethereum blok zincirindeki işlemleri teşvik etmek için ağ, Ether (ETH) olarak bilinen bir kripto para birimini kullanıyor. Ether, değişim aracı olarak kullanılır ve Ethereum’un yerel para birimidir.
Ether sonsuz sayıda yaratılabilir, bu da giderek daha fazla ETH’in Ethereum ağına aktarılabileceği anlamına gelir. Şu anda toplam 120.920.725 ETH arzı mevcut. Peki ETH’in değeri nasıl belirleniyor? Temel olarak ETH’in değeri ağın gelecekteki potansiyelinde yatmaktadır. Ethereum blok zincirinin üzerine daha fazla şirket kuruldukça ETH’e olan talep artıyor. Bunun sonucunda değeri de artıyor.
ETH satın almadan önce onu nerede saklayacağınızı düşünmek önemlidir.
ETH’inizi saklamak için Binance gibi merkezi bir kripto para borsası kullanabilir veya Metamask gibi merkezi olmayan cüzdanınızı kurabilirsiniz. Kendi merkezi olmayan cüzdanınızı kurmanın avantajı daha güvenli olmasıdır. Ancak, yüksek güvenlik seviyesi nedeniyle, cüzdanınıza erişmek için gerekli olan gizli kelimelerinizi (secret phrase) kaybederseniz, cüzdanınızı ve içindeki varlıklarını kurtarmanız neredeyse imkansızdır.
Ayrıca, dijital varlıklarınızı gerçekten güvende tutmak istiyorsanız, piyasadaki en iyi donanım cüzdanını (hardware wallet) kullanmak, ETH’iniz de dahil olmak üzere herhangi bir dijital varlığı saklarken içinizin rahat olmasını sağlamanın kesin bir yoludur.
Ethereum Ne İçin Kullanılır?
Ethereum blok zinciri çok sayıda amaç için kullanılabilir. Aşağıda bugün itibariyle en yaygın kullanım şekillerinden bazıları yer almaktadır.
NFTs
Ethereum, NFT’lerin alım, satım ve oluşturulması için kullanılan blok zinciri olarak bilinir. CryptoPunks, Bored Ape Yacht Club ve VeeFriends dahil bugüne kadarki en popüler NFT’lerin tümü Ethereum blok zincirinde oluşturulmuştur.
Peki, Ethereum blok zinciri verimsiz değil mi? Neden işlem yapma maliyeti daha düşük ve çevre için daha iyi olan daha verimli bir blockchain kullanmıyoruz?
Ethereum’un lider NFT blok zinciri olmasının bir nedeni var. NFT’ler ilk kez 2021’in başlarında popüler hale gelmesi, CryptoPunks ve popüler Nyan Cat Meme’nin büyük paralar karşılığında satılması ve haberlerde sıkça yer alması sonucunda gerçekleşti. Bu NFT’lerin her ikisi de; Ethereum blok zincirinde bulunduğu için trend devam etti.
Daha fazla insan NFT yaratmaya başladıkça, tüm ilginin zaten üzerinde olduğu blockchain, yani Ethereum tercih edildi. Sonuç olarak Ethereum, NFT’lerini diğer blok zincirlere kıyasla önemli ölçüde daha yüksek bir fiyata satmak isteyenler için tercih edilen blok zincir olarak bilinmeye başlandı ve bu noktada diğer blockchainler popülerlik açısından Ethereum’un çok gerisinde kaldı.
Ethereum’un popülaritesine ek olarak, güvenlik ve akıllı sözleşme işlevselliği de NFT’ler için büyük bir avantaj yarattı. Web3 alanında çoğumuz yenilikçiyiz ve Ethereum, bir yandan güvenliği sağlarken bir yandan da yenilikçilerin gelişip istediklerini yaratabilecekleri bir platform haline geldi.
Merkeziyetsiz Finans (Decentralized Finance – DeFi)
Ethereum blok zinciri kullanılarak kurulan bir diğer uygulama da PancakeSwap gibi merkezi olmayan finans (DeFi) platformlarıdır. DeFi platformları, insanların başkalarından borç alıp vermelerine, varlıklara yatırım yapmalarına, kripto ticareti yapmalarına, risklere karşı sigorta yapmalarına ve tasarruf hesaplarından faiz kazanmalarına olanak tanır.
DeFi platformlarının en iyi yanı, geleneksel merkezi borsaların aksine, DeFi borsalarının aracılara ihtiyaç duymayan hizmetler sağlamak için Ethereum’un akıllı sözleşme işlevselliğini kullanmasıdır. Bu, kullanıcıların ücretlerden ve borsaların zaman ve paradan tasarruf etmesini sağlar.
Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (Decentralized Autonomous Organization – DAO)
Ethereum geliştiricileri tarafından keşfedilen bir diğer işlev ise, merkeziyetsiz otonom organizasyondur. DAO, herhangi bir merkezi otoriteye ihtiyaç duymadan çalışan blockchain tabanlı bir organizasyondur.
Akıllı sözleşmelerle yönetilirler ve idari kararlar aynı zamanda kuruluşun paydaşları olan topluluk üyeleri tarafından oylanır. Günün sonunda DAO’lar tıpkı Ethereum blok zinciri gibi açık kaynaklıdır ve topluluk tarafından yönetilir.
Genel olarak, Ethereum blok zinciri hala yeni bir teknoloji olarak kabul ediliyor. Tüm kullanım şekilleri hala optimize edilmekte ve diğer kullanım şekilleri henüz keşfedilmemiştir. Bununla birlikte, Ethereum’un potansiyelinin oldukça ümit verici göründüğünü söylemek yanlış olmaz. Yalnızca 27 milyar dolardan fazla NFT satış hacmiyle Ethereum, önümüzdeki yıllarda birinci sınıf blockchain olmaya devam edecek.
Ethereum, NFT’ler ve kripto para birimi ETH ile en iyi bilinen, merkeziyetsiz, açık kaynaklı bir platformdur. Ethereum’u güçlendiren blockchain teknolojisi, güvenli dijital defterlerin halka açık olarak oluşturulmasına, görüntülenmesine ve sürdürülmesine olanak tanıyarak, hem yaratıcılar hem de tüketiciler için son derece şeffaf bir platformu oluşturur.
ETH Nasıl Satın Alınır?
Ethereum satın almak için dijital bir cüzdan kurmanız, bir borsadan Ether (ETH) satın almanız ve satın alınan ETH’i cüzdanınıza aktarmanız gerekir. Ethereum’un nasıl satın alınacağına ilişkin ayrıntılı rehberimizde farklı cüzdanlar, borsalar ve daha fazlasını okuyabilirsiniz. Çok yakında…
1 ETH Almanın Maliyeti Ne Kadar?
7 Nisan 2024 itibarıyla 1 ETH’in fiyatı 3388,26 $’dır (ETH / USD). Ethereum fiyatının piyasa koşullarına bağlı olarak sürekli dalgalandığını unutmayın.
